Cơ chế JCM khẳng định hiệu quả giảm phát thải tại Việt Nam

Cụ thể, đó là Nhà máy đốt rác phát điện T&J với dự án JCM do liên doanh Công ty Cổ phần Môi trường Thuận Thành và JEF Engineering thực hiện; và dự án “Triển khai máy biến áp lõi vô định hình hiệu suất cao trên hệ thống lưới điện Việt Nam” do Tổng công ty Điện lực TP. Hà Nội (EVN Hà Nội) hợp tác cùng Công ty Yuko Keisso triển khai.

Thành phần đoàn công tác bao gồm đại diện Bộ Môi trường Nhật Bản, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, Trung tâm Hợp tác Môi trường Hải ngoại Nhật Bản (OECC), Viện Chiến lược Môi trường Toàn cầu (IGES), Đối tác triển khai Điều 6 Thỏa thuận Paris (A6IP). Về phía Việt Nam có đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Biến đổi khí hậu, UBND và các sở, ngành tỉnh Bắc Ninh, Tổng công ty Điện lực TP. Hà Nội, Công ty CP Tư vấn Năng lượng và Môi trường (VNEEC) cùng các đơn vị chuyên môn liên quan.

Tại Bắc Ninh, đoàn đã đến thăm và làm việc tại Nhà máy đốt rác phát điện T&J – hợp tác đầu tư và phát triển, hiện đang xử lý 500 tấn rác/ngày với công suất phát điện lên lưới đạt 9,6 MW. Dự án nhận được tài trợ từ nhiều nguồn, trong đó có 2 tỷ Yên từ JCM. Dự án không chỉ giải quyết bài toán môi trường cho tỉnh Bắc Ninh mà còn giúp giảm phát thải khoảng 40.000 tấn CO₂ tương đương mỗi năm.

Trong khuôn khổ buổi làm việc, các bên đã cùng trao đổi về kết quả vận hành, cơ chế chia sẻ tín chỉ các-bon và định hướng nhân rộng mô hình nhà máy tại các địa phương khác.

Ông Satoru Iino, Cục trưởng Cơ quan Môi trường Toàn cầu (Bộ Môi trường Nhật Bản) đánh giá cao nỗ lực của các cán bộ, kỹ sư và những người tham gia vào quá trình xây dựng, vận hành nhà máy. Đây là dự án gặp nhiều thách thức, từ công tác thu gom và bảo đảm nguồn rác ổn định cho tới việc duy trì hoạt động nhà máy liên tục, an toàn từng giờ, từng ngày. Những khó khăn từng bước được tháo gỡ nhờ sự vào cuộc của nhiều bên: Công ty Nhật Bản cung cấp công nghệ và thiết bị, Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ tài chính, các công ty trong nước Việt Nam tham gia xây dựng và vận hành, chính quyền tỉnh Bắc Ninh giám sát hoạt động để bảo đảm nhà máy vận hành an toàn. Đây có thể xem là một trong những điển hình về sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả trong khuôn khổ cơ chế JCM.

Ông Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết rất ấn tượng với nhà máy, từ công tác vận hành đến đảm bảo các chỉ số bảo vệ môi trường. Hiện nay, do phương pháp luận tạo tín chỉ các-bon của nhà máy chưa được phê duyệt nên chưa thể đăng ký tín chỉ các-bon theo cơ chế JCM. Ông Nguyễn Tuấn Quang đề nghị đẩy nhanh hoàn tất các thủ tục cần thiết, đồng thời thúc đẩy truyền thông để nhân rộng mô hình xử lý chất thải hiệu quả tại Việt Nam.

Đại diện hai bên đều đánh giá cao hiệu quả môi trường và kinh tế của dự án, xem đây là cột mốc quan trọng đối với thị trường các-bon trong nước và hợp tác song phương Việt - Nhật.

Buổi chiều cùng ngày, đoàn công tác đã làm việc với EVN Hà Nội về Dự án “Triển khai máy biến áp lõi vô định hình hiệu suất cao”. Thông qua buổi trao đổi, các bên đã chia sẻ về hiệu quả của thiết bị mới trong việc giảm tổn thất điện năng và giảm phát thải khí nhà kính.

Phía Nhật Bản nhận định, đây là một trong những dự án tốt nhất trong cơ chế JCM tại Việt Nam. Đặc biệt, công nghệ máy biến áp mới có thể sản xuất ngay tại Việt Nam. Công nghệ này có tiềm năng triển khai rộng rãi, tích hợp yếu tố tiết kiệm và hiệu quả năng lượng ngay từ khâu mua sắm, đấu thầu, qua đó thúc đẩy mở rộng sử dụng các sản phẩm tiết kiệm năng lượng trên quy mô lớn hơn. Dựa trên kinh nghiệm tại Việt Nam, Nhật Bản cũng đang xúc tiến triển khai những dự án tương tự ở Lào.

Đại diện EVN Hà Nội cũng đề cập nhu cầu mở rộng lắp đặt pin lưu trữ năng lượng (BESS) tại các trạm biến áp trong bối cảnh phụ tải điện biến động theo mùa, đồng thời mong muốn nhận được sự hỗ trợ tài chính từ các cơ chế như JCM.

Các chuyên gia Nhật Bản và EVN Hà Nội đã trao đổi chuyên sâu về việc đăng ký và sử dụng tín chỉ các-bon, kỳ vọng hướng tới tích hợp tín chỉ từ JCM vào thị trường các-bon trong nước trong thời gian tới.