Cấp ủy Đảng dẫn dắt hoàn thiện thể chế, thực thi pháp luật về địa chất và khoáng sản

Hoàn thiện chính sách, “gỡ” nguồn vật liệu cho dự án trọng điểm

Đại hội Đảng lần thứ XIII đã xác định mục tiêu đến năm 2030, phấn đấu cả nước có khoảng 5.000 km đường bộ cao tốc, trong đó đến năm 2025 hoàn thành đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Cùng với đó là mục tiêu xây dựng hàng loạt dự án hạ tầng quan trọng, quy mô lớn như Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài mở rộng, đường sắt đô thị tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, hạ tầng giao thông cho vùng đồng bằng sông Cửu Long, miền núi phía Bắc và các vùng khó khăn khác… 

Ở cấp địa phương, các tỉnh, thành phố cũng đẩy mạnh đầu tư các dự án phát triển hạ tầng để tăng tính kết nối khu vực, vùng và phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19. Việc triển khai đồng loạt nhiều dự án lớn dẫn đến nhu cầu sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường tăng đột biến gây nên hiện tượng khan hiếm, đặc biệt là các địa phương, khu vực không có nhiều tiềm năng khoáng sản.

Để tháo gỡ, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chỉ đạo, định hướng để hoàn thiện thể chế, chính sách, quy định của pháp luật. Theo đó, bên cạnh việc tiếp tục sửa đổi, bổ sung các Nghị định, Thông tư để kịp thời tháo gỡ các vướng mắc thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã giao Cục Khoáng sản Việt Nam, Cục Địa chất Việt Nam (nay là Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam) chủ trì xây dựng để trình cơ quan có thẩm quyền ban hành Luật thay thế Luật Khoáng sản năm 2010. 

Ngày 29/11/2024, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Địa chất và Khoáng sản, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, trong đó có một số nội dung liên quan đến khai thác khoáng sản nhóm IV (khoáng sản làm vật liệu san lấp) có hiệu lực sớm từ ngày 15/1/2025. Đến nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Chính phủ ban hành 3 Nghị định, ban hành theo thẩm quyền 9 Thông tư quy định chi tiết một số điều và một số biện pháp thi hành Luật Địa chất và Khoáng sản.

Cùng với đó, đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan trình cơ quan có thẩm quyền ban hành 13 Nghị quyết của Quốc hội, 14 Nghị quyết của Chính phủ quy định cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp cho các dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải. 

Theo đồng chí Trần Bình Trọng, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bí thư Đảng ủy, Cục trưởng Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, các cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản tại các Nghị quyết nêu trên đã kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bất cập từ thực tiễn khi Luật Khoáng sản chưa kịp sửa đổi, góp phần không nhỏ trong thành tích xây dựng và hoàn thành 3.000 km đường cao tốc đến năm 2025 và nhiều công trình, dự án lớn.

Cấp ủy Đảng - “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt

Chia sẻ về những kết quả đã đạt được, đồng chí Trần Bình Trọng nhấn mạnh, kết quả tháo gỡ khó khăn về vật liệu xây dựng thời gian qua thể hiện vai trò lãnh đạo quyết định của các cấp ủy Đảng.

Nghị quyết 10-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị đã định hướng chiến lược địa chất, khoáng sản và công nghiệp khai khoáng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, yêu cầu tổng kết Luật Khoáng sản 2010 và hoàn thiện các quy định phù hợp thực tiễn, nhất là với vật liệu xây dựng thông thường. Đây là định hướng chính trị quan trọng cho việc xây dựng Luật Địa chất và Khoáng sản.

Trong quá trình soạn thảo, Ban Cán sự Đảng Chính phủ (trước đây) và Ban Cán sự Đảng Bộ Tài nguyên và Môi trường (trước đây) thường xuyên chỉ đạo, định hướng chính sách. Ở cơ sở, các cấp ủy đảng tổ chức sinh hoạt chuyên đề, kịp thời góp ý cho các nội dung sửa đổi. Các dự thảo đều được lấy ý kiến rộng rãi từ bộ ngành, địa phương, chuyên gia và người dân, đảm bảo chính sách đồng bộ, khả thi, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và an ninh năng lượng.

Đảng đang lãnh đạo công cuộc đổi mới mô hình tổ chức bộ máy “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả”, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương để chủ động, sáng tạo hơn. Bên cạnh đó, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết tháo gỡ điểm nghẽn, huy động mọi nguồn lực phát triển kinh tế, xã hội, trong đó có khoáng sản.

TS. Trần Bình Trọng cho rằng, những bài học kinh nghiệm rút ra trong quá trình hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về địa chất và khoáng sản thời gian qua, đặc biệt là vai trò của các cấp ủy đảng, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong việc rà soát, hoàn thiện thể chế, tháo gỡ khó khăn về vật liệu xây dựng thông thường phục vụ các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia. 

Cụ thể, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng trong xây dựng chính sách, pháp luật; thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, chủ trương mới của Đảng vào Luật Địa chất và Khoáng sản sửa đổi, bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ giữa ý chí của Đảng, Nhà nước và nguyện vọng của nhân dân.

Đồng thời, phát huy tính tiên phong, gương mẫu của cấp ủy và người đứng đầu trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật; phát huy tối đa vai trò của tổ chức đảng và đảng viên trong quá trình xây dựng chính sách, pháp luật

Cùng với đó, tăng cường phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức trong quá trình xây dựng và thực thi pháp luật; tăng cường kiểm tra, giám sát của Đảng đối với công tác xây dựng pháp luật.

Để tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, đồng chí Trần Bình Trọng đề nghị Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục quan tâm, chỉ đạo sát sao, kịp thời trong quá trình xây dựng, hoàn thiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Ngoài ra, chỉ đạo hoàn thiện một số nội dung liên quan đến pháp luật về bảo vệ môi trường, đất đai để đồng bộ với các quy định của pháp luật về địa chất và khoáng sản sau khi sửa đổi, bổ sung, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi; bổ sung nguồn lực, bao gồm cả nhân lực và trang thiết bị cho công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực địa chất, khoáng sản.

“Cấp ủy Đảng giữ vai trò trung tâm trong việc định hướng, lãnh đạo và giám sát toàn diện quá trình xây dựng, hoàn thiện và thực thi chính sách, pháp luật nói chung, đặc biệt là chính sách pháp luật về địa chất và khoáng sản. Việc xây dựng hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm chính là nền tảng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm hài hòa giữa yêu cầu phát triển kinh tế và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên”, TS. Trần Bình Trọng nhấn mạnh.