Nếu không chuyên nghiệp hóa, thị trường Mỹ có thể trở thành điểm nghẽn tăng trưởng xuất khẩu nông sản

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh, chuẩn hóa quy trình sản xuất, và đặc biệt là tăng cường tính minh bạch trong chuỗi cung ứng. Lý do là Hoa Kỳ đang cân nhắc áp thuế đối ứng lên tới 46% đối với một số nhóm hàng nông, lâm, thủy sản (NLTS) Việt Nam – điều có thể gây ra cú sốc lớn cho ngành.

“Chúng ta không thể chỉ trông chờ vào ưu đãi thuế hay những thuận lợi tạm thời. Nếu không thay đổi kịp thời, thị trường Hoa Kỳ – thay vì là đòn bẩy – có thể trở thành điểm nghẽn tăng trưởng,” Bộ trưởng cảnh báo.

Thị trường chủ lực nhưng đầy thách thức

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu NLTS Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt trên 13,7 tỷ USD, chiếm 22% tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành. Riêng 4 tháng đầu năm 2025, con số này đã đạt 4,34 tỷ USD – tăng 10,2% so với cùng kỳ năm trước.

Các mặt hàng chủ lực như gỗ và sản phẩm gỗ, thủy sản, hạt điều, hồ tiêu, trái cây tươi… tiếp tục giữ vững thị phần và được người tiêu dùng Mỹ đánh giá cao. Với thị phần 20,5%, Hoa Kỳ dẫn đầu các thị trường xuất khẩu của Việt Nam, theo sau là Trung Quốc (17,1%), EU (13%) và Nhật Bản (7,5%).

Tuy nhiên, hệ thống quản lý chuỗi cung ứng của Việt Nam vẫn còn nhiều điểm yếu: thiếu minh bạch, phân tán, chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về lao động, môi trường, và truy xuất nguồn gốc – những yếu tố khiến hàng Việt dễ rơi vào diện điều tra và áp thuế.

Chủ động ứng phó, tăng cường kết nối song phương

Trước sức ép từ chính sách thương mại của Hoa Kỳ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ động xây dựng kế hoạch hành động, thành lập đoàn đàm phán song phương và chuẩn bị tổ chức đoàn doanh nghiệp sang Mỹ vào tháng 6 tới.

“Đã có gần 40 doanh nghiệp đăng ký tham gia, với tổng giá trị nhập khẩu nguyên vật liệu dự kiến lên tới 2 tỷ USD – chưa tính đến gỗ nguyên liệu,” Bộ trưởng thông tin.

Ngoài việc thúc đẩy xuất khẩu, Việt Nam cũng đang nỗ lực tăng nhập khẩu các nguyên vật liệu đầu vào từ Hoa Kỳ để góp phần cân bằng cán cân thương mại và thể hiện thiện chí hợp tác bền vững.

Doanh nghiệp là lực đẩy then chốt

Bộ trưởng kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp mạnh dạn chuyển đổi và đầu tư vào các yếu tố cốt lõi như: công nghệ chế biến sâu, logistics lạnh, hệ thống kiểm soát chất lượng, liên kết với nông dân và hợp tác xã theo chuỗi giá trị.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chủ động cập nhật các quy định mới của thị trường Hoa Kỳ, chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với các vụ điều tra thương mại, đồng thời đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết.

Chuyển đổi xanh và minh bạch hóa chuỗi cung ứng: Hướng đi tất yếu

Đáng chú ý, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Đề án thúc đẩy xuất khẩu sang Hoa Kỳ với các định hướng chiến lược như: minh bạch hóa chuỗi cung ứng và vùng nguyên liệu; ứng dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng; xây dựng thương hiệu ngành hàng dựa trên nền tảng tuân thủ và phát triển bền vững; đồng thời thúc đẩy chuyển đổi xanh toàn ngành nông nghiệp để đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản.

“Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành sẽ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp bằng các hỗ trợ cụ thể về thể chế, chính sách và kỹ thuật – đặc biệt trong những thời điểm thách thức,” Bộ trưởng Đỗ Đức Duy khẳng định.

Kết thúc bài phát biểu, ông nhấn mạnh: “Thành công hay thất bại trong việc giữ vững thị trường Hoa Kỳ – và rộng hơn là vị thế nông sản Việt Nam trên toàn cầu – phụ thuộc rất lớn vào sự thay đổi chiến lược và hành động cụ thể từ chính các doanh nghiệp.”