Phục hồi hệ sinh thái lưu vực sông Hồng - Thái Bình

Đảm bảo an ninh nguồn nước lưu vực sông Hồng – Thái Bình

Với mục tiêu tăng cường tính bền vững môi trường và an ninh nguồn nước trên lưu vực sông Hồng - Thái Bình, trong khuôn khổ Chương trình tích hợp phục hồi hệ sinh thái của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF), Cục Quản lý tài nguyên nước đã hợp tác với FAO xây dựng dự án “Nâng cao an ninh nguồn nước, đa dạng sinh học và sinh kế thích ứng thông qua quản lý tổng hợp tài nguyên nước và phục hồi hệ sinh thái tại lưu vực sông Hồng - Thái Bình” (dự án ERIP).

Dự án được bắt đầu từ khâu lên ý tưởng vào cuối năm 2022, trải qua nhiều vòng xét duyệt của Quỹ Môi trường toàn cầu, ý tưởng đã được cấp kinh phí để xây dựng văn kiện dự án vào năm 2023, sau quá trình khảo sát, đánh giá tại nhiều địa phương trên lưu vực sông Hồng - Thái Bình như: Bắc Kạn, Phú Thọ, Yên Bái… đồng thời, tổ chức hơn 10 cuộc tọa đàm, hội thảo tham vấn, thảo luận với các đối tác quốc tế và trong nước, tìm kiếm các dự án đồng tài trợ thì đến tháng 12/2024, dự án đã chính thức được Quỹ Môi trường toàn cầu phê duyệt cấp kinh phí triển khai.

Sau thời gian làm việc nỗ lực và trách nhiệm của nhóm xây dựng dự án, với sự đồng hành và ủng hộ của các bên liên quan từ trung ương đến địa phương qua các bước xin ý kiến, giải trình ý kiến từ các Bộ, ban, ngành, vượt qua giai đoạn sáp nhập, đến tháng 4/2025, Văn kiện dự án đã chính thức được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt.

Phát buổi tại buổi Lễ Ký kết, Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước Châu Trần Vĩnh cho biết, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và gia tăng nhu cầu sử dụng nước đặt ra những thách thức lớn đối với công tác quản lý và khai thác tài nguyên nước, việc bảo đảm an ninh nguồn nước, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển sinh kế bền vững ngày càng trở nên cấp thiết. Lưu vực sông Hồng - Thái Bình đang chịu nhiều tác động từ các hoạt động phát triển, ô nhiễm môi trường, suy thoái hệ sinh thái và sự mất cân bằng trong sử dụng tài nguyên nước.

Trước thực trạng đó, trong khuôn khổ Chương trình tích hợp phục hồi hệ sinh thái của Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF), Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã phối hợp chặt chẽ với FAO để xây dựng Dự án“Nâng cao an ninh nguồn nước, đa dạng sinh học và sinh kế thích ứng thông qua quản lý tổng hợp tài nguyên nước và phục hồi hệ sinh thái tại lưu vực sông Hồng - Thái Bình”.

Với vai trò là cơ quan đầu mối xây dựng và thực hiện dự án phía Việt Nam, Cục Quản lý tài nguyên nước rất vui mừng khi nhận được nhiều sự quan tâm của các đơn vị liên quan đối với dự án. Sau quá trình xây dựng văn kiện với sự phối hợp, tham vấn các chuyên, nhà khoa học, nhà quản lý, các đối tác quốc tế, đến nay, Văn kiện dự án đã được được Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt tại Quyết định 1055/QĐ-BNNMT ngày 23/4/2025, theo đó, ủy quyền Cục Quản lý tài nguyên nước ký kết Văn kiện Dự án tiếng Anh với FAO.

“Lễ ký kết văn kiện dự án ngày hôm nay không chỉ là dấu mốc quan trọng trong tiến trình hợp tác mà còn là cơ hội để các bên cùng trao đổi và thống nhất phương hướng triển khai, nhằm bảo đảm hiệu quả, chất lượng và tính lâu dài của dự án, đồng thời mở rộng tiềm năng hợp tác trong lĩnh vực quản lý tài nguyên nước”, Cục trưởng Châu Trần Vĩnh nhấn mạnh.

Giải pháp dựa vào tự nhiên và trao quyền cho cộng đồng

Phát buổi tại buổi Lễ Ký kết, ông Rémi Nono Womdim - Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam cho biết, dự án này thể hiện một khoản đầu tư lớn vào sự phát triển bền vững của lưu vực sông Hồng - Thái Bình.

Thông qua việc phục hồi và bảo vệ các hệ sinh thái quan trọng, áp dụng các giải pháp dựa vào tự nhiên và trao quyền cho cộng đồng tham gia vào quản lý đất và nước bền vững, dự án này nhằm mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng dân cư và hệ sinh thái tự nhiên.

“Quan trọng hơn, dự án tìm cách tăng cường sự phối hợp thể chế và chính sách nhất quán để đảm bảo rằng các can thiệp không chỉ hiệu quả ở cấp địa phương mà còn phù hợp với các ưu tiên quốc gia và các cam kết môi trường quốc tế của Việt Nam, tạo ra lợi ích môi trường toàn cầu”, Trưởng đại diện FAO phát biểu.

Ông Rémi Nono Womdim cũng cho biết, sáng kiến này phù hợp với tầm nhìn của Thập kỷ Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc giai đoạn 2021-2030 do FAO và Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc phát động. Dự án cũng hỗ trợ nỗ lực của Việt Nam nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững và thực hiện các cam kết quốc gia theo các thỏa thuận môi trường đa phương quan trọng, bao gồm Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, Công ước về đa dạng sinh học, và Công ước của Liên hợp quốc về chống sa mạc hóa.

Chính vì vậy, FAO nhận thấy rằng giải quyết các vấn đề về nước đòi hỏi một cách tiếp cận tích hợp đối với quản lý tài nguyên thiên nhiên. Quản lý tài nguyên nước tổng hợp (IWRM) phù hợp với tầm nhìn "bốn tốt hơn" của FAO bao gồm: sản xuất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn và cuộc sống tốt hơn cho tất cả mọi người. Cùng với đó là mối liên hệ chặt chẽ giữa nước, vệ sinh, sức khỏe, hệ sinh thái và hệ thống lương thực.

“Việc ký kết văn kiện dự án này đánh dấu một cột mốc quan trọng. Thành công của dự án sẽ phụ thuộc vào sự hợp tác chặt chẽ và sự tham gia tích cực của tất cả các bên liên quan. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, cùng nhau hợp tác, chúng ta sẽ mang lại những kết quả hữu hình và lâu dài cho lưu vực sông Hồng – Thái Bình và cho những người dân phụ thuộc vào nguồn tài nguyên của lưu vực sông này”, Trưởng đại diện FAO nhấn mạnh.