Hướng tới Đại hội Đại biểu Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT nhiệm kỳ 2025 – 2030: “Phát huy vai trò hạt nhân chính trị, tạo đột phá thể chế và chuyển đổi số cho kinh tế hợp tác và nông thôn hiện đại”

Trong hai ngày 5 và 6/6, Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT long trọng tổ chức Đại hội Đảng bộ Cục, nhiệm kỳ 2025-2030. Phóng viên Dân Việt đã phỏng vấn ông Lê Đức Thịnh - Bí thư Đảng ủy Cục, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT để làm rõ những dấu ấn, kết quả nổi bật trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra và những định hướng đột phá trong giai đoạn tới.

Bí thư Đảng ủy Cục, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và PTNT Lê Đức Thịnh khẳng định: “Nhiệm kỳ 2020–2025, trong bối cảnh đất nước và ngành nông nghiệp đối mặt với nhiều khó khăn như đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu, tổ chức lại bộ máy hành chính và các yêu cầu đổi mới thể chế, Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT đã phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo chính trị, chủ động triển khai toàn diện các nhiệm vụ theo Nghị quyết Đại hội lần thứ V, nhiệm kỳ 2020-2025, đạt và vượt 7/8 chỉ tiêu đề ra. Qua đó, góp phần khẳng định vị thế của tổ chức Đảng cấp Cục trực thuộc Bộ trong công tác xây dựng Đảng, lãnh đạo chuyên môn, thúc đẩy liên kết sản xuất và chuyển đổi xanh nông nghiệp".

5 dấu ấn khẳng định “hạt nhân” chính trị về tổ chức sản xuất

Ông có thể đánh giá cụ thể về những thành tựu, dấu ấn mà Đảng bộ Cục đã đạt được trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội lần thứ V, nhiệm kỳ 2020 - 2025 đề ra?

- Dưới sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng ủy Cục, công tác tham mưu xây dựng chính sách được đẩy mạnh với phương châm "thể chế đi trước, thực tiễn dẫn đường". Đảng ủy đã chỉ đạo xây dựng, góp phần trình ban hành 2 Nghị định, 3 Quyết định của Thủ tướng và 4 Thông tư hướng dẫn trong toàn bộ các lĩnh vực quản lý nhà nước của Cục, từ kinh tế hợp tác, bố trí dân cư đến nghề muối và ngành nghề nông thôn.

Thực hiện nhiệm vụ chính trị ghi trong Nghị quyết số 20-NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương liên quan đến phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã đến nay chúng tôi đã hoàn thành. Ước tính đến năm 2025, cả nước có khoảng 23.000 hợp tác xã (HTX) hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Kinh tế tập thể đã được quan tâm, hỗ trợ phát triển theo Quyết định số 1804/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Trong số 23.000 HTX hoạt động trong linh vực nông nghiệp hiện nay, 65% hoạt động hiệu quả, được xếp loại khá và tốt; 25-26 % HTX tham gia vào các chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản cho bà con nông dân và khoảng 20% HTX ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất.

Đặc biệt, hàng ngàn HTX đã bắt đầu ứng dụng các phần mềm về kế toán, truy xuất nguồn gốc, rồi phần mềm về bán hàng để nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX. Nhiều HTX đã ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất ở địa phương, giúp giảm chi phí sản xuất, tăng giá bán và đảm bảo chất lượng của các nông sản. Gần đây, trong phát triển kinh tế tập thể, chúng ta đã phát triển các sản phẩm xanh, sạch và được các thị trường, kể cả thị trường trong nước và quốc tế tiếp nhận. Như vậy, có thể nói rằng phát triển kinh tế tập thể không chỉ giúp chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu ngành nông nghiệp mà còn giúp đẩy nhanh chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Dấu ấn thứ hai liên quan đến tổ chức lại sản xuất ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế tập thể, HTX trong chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng bộ Cục nhiệm kỳ vừa qua. Để khắc phục lời nguyền về sản xuất manh mún, chi phí cao, Cục đã tham mưu để Bộ Nông nghiệp và PTNT trước đây và Bộ Nông nghiệp và Môi trường hiện nay có những đề án, dự án phát triển các vùng nguyên liệu sản xuất tập trung đạt chuẩn. Các vùng nguyên liệu đạt chuẩn vừa rồi nòng cốt của nó là những chuỗi giá trị nông sản đạt chuẩn tham gia vào thị trường có sự liên kết giữa HTX, nông dân và doanh nghiệp bao tiêu đầu ra cũng như tiêu thụ trên thị trường. Việc làm này đã chứng minh hướng đi đúng trong việc tổ chức lại sản xuất.

Thông qua các vùng nguyên liệu, ngoài việc nâng cao được hiệu quả sản xuất, chất lượng nông sản, đáp ứng được yêu cầu của các nhà máy chế biến cũng như yêu cầu của thị trường nông sản thì chúng ta đã giúp cho nông dân giảm được chi phí. Việc đầu tư hạ tầng như đường nội đồng ở vùng nguyên liệu, các cơ sở sơ chế, chế biến do HTX đầu tư đã chứng minh đây là hướng đi đúng. Cục cũng đã hỗ trợ các khóa học liên quan đến đào tạo kỹ thuật cho nông dân, rồi cấp mã số vùng trồng cho các doanh nghiệp, HTX; cung cấp các dịch vụ công, xác nhận chứng nhận... Qua đó, đã hỗ trợ ngành nông nghiệp tổ chức lại sản xuất theo hướng hiện đại để liên kết theo chuỗi giá trị.

Dấu ấn thứ ba trong nhiệm kỳ là Cục đã tham mưu phát triển ngành nghề nông thôn, đặc biệt là ngành nghề nông thôn gắn với du lịch. Cục đã tổ chức các Festival ngành nghề nông thôn; các chương trình, cuộc thi để tạo sân chơi cho các nghệ nhân trong lĩnh vực, đồng thời động viên, khen thưởng những cá nhân, tập thể có thành tích cao trong lĩnh vực.

Cục cũng tham mưu để tiếp tục áp dụng, triển khai các chính sách của Nghị định 52/2018/NĐ-CP về phát triển ngành nghề nông thôn, đặc biệt là gắn với ngành nghề nông thôn, làng nghề, nhất là làng nghề truyền thống với phát triển du lịch. Trong nhiệm kỳ vừa qua, Cục đã kết nối các làng nghề của Việt Nam để tham gia vào các mạng lưới làng nghề thủ công thế giới và đã được các bạn bè thế giới tiếp nhận. Điều này tạo ra nguồn cảm hứng, nguồn khai thác về mặt du lịch cũng như quảng bá, giới thiệu sản phẩm, con người, văn hóa Việt Nam ra thế giới thông qua ngành nghề nông thôn. Phải nói rằng, ngành nghề nông thôn đã tạo ra một sự phát triển tích hợp về mặt kinh tế, mặt sinh kế cho người dân ở nông thôn, qua đó giúp họ tăng thu nhập cũng như bảo tồn, phát triển văn hóa của địa phương, dân tộc.

Dấu ấn thứ tư trong khóa vừa rồi là công tác chỉ đạo hướng tới việc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số cho các doanh nghiệp, HTX, trang trại và thành phần khác nhau tại các làng nghề. Công cuộc này đã có sự hợp tác rất rộng, mạnh mẽ với các doanh nghiệp, đối tác, thậm chí là đối tác nước ngoài. Chưa bao giờ ở trong một khóa mà chúng tôi có thể triển khai đào tạo trên 10.000 lượt HTX và đã có khoảng 5.000 HTX đang ứng dụng các phần mềm hiện đại về quản trị, truy suất nguồn gốc, về kế toán, về cùng liên kết bán hàng. Chúng tôi cũng đang xây dựng nền tảng số dùng chung cho khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Thực hiện chỉ đạo của Đảng ủy Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Đảng bộ Cục đã chủ trì, phối hợp cùng các đơn vị trong Bộ xây dựng mô hình phát triển nông nghiệp sinh thái, nông dân văn minh, nông thôn hiện đại tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang. Đây là mô hình tích hợp đa ngành đầu tiên có quy mô toàn huyện do tổ chức Đảng cấp Cục trực tiếp lãnh đạo triển khai. Mô hình này đã được Đảng bộ Cục cùng với Đảng bộ khối triển khai, làm công tác dân vận để giúp cho huyện Lâm Bình phát triển bền vững.

Ngoài ra, trong tất cả các lĩnh vực khác như: cơ giới hóa, phát triển diêm nghiệp..., đặc biệt là bố trí dân cư – đây là mục tiêu duy nhất không đạt được trong nhiệm kỳ vừa qua, nhưng Cục đã cùng với các địa phương bố trí ổn định cho hơn 57.000 nghìn hộ. Đặc biệt, theo Nghị quyết số 22/NQ-CP của Chính phủ là phải ngăn chặn tình trạng di cư tự do, nhất là từ miền núi phía Bắc vào Tây Nguyên. Trên tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, đến nay tình trạng di cư tự do đã được chặn đứng. Chúng ta chỉ còn tiếp tục tái định cư cho các hộ dân đã di cư ở thời kỳ trước.

Như vậy, trong nhiệm kỳ vừa qua, các thành tựu, kết quả của Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo là khá toàn diện, góp phần vào công cuộc phát triển nông nghiệp nói riêng và kinh tế - xã hội nông thôn nói chung của toàn Đảng, toàn dân, trong đó có Cục Kinh tế hợp tác và PTNT.

Bài học lãnh đạo: Lấy thực tiễn làm nền tảng, thể chế làm khâu đột phá 

Như ông vừa chia sẻ, những lĩnh vực mà Đảng bộ Cục lãnh đạo, chỉ đạo có liên quan và tác động trực tiếp đến cuộc sống của người dân, HTX và doanh nghiệp. Vậy, ông có thể chia sẻ cách làm cũng như công tác chỉ đạo, lãnh đạo để tạo ra sự thông suốt, hiệu quả trong thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra?

- Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn là đơn vị có tính chất liên ngành, đa lĩnh vực. Trong quá trình chỉ đạo, lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ, Đảng ủy Cục và tập thể lãnh đạo Cục luôn quán triệt sâu sắc phương châm "lấy thực tiễn làm trường học", coi thực tiễn là nền tảng để hoạch định chính sách, thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng.

Mọi đề xuất, tham mưu chính sách lớn đều bắt đầu từ quá trình khảo sát thực địa, xây dựng và tổng kết mô hình. Đặc biệt trong nhiệm kỳ qua, Đảng ủy đã chỉ đạo tổ chức triển khai nhiều mô hình điểm, coi đây là căn cứ để hình thành các đề án, chính sách lớn có giá trị thực tiễn và tính khả thi cao. Thực tiễn là thước đo hiệu quả tư duy chính sách, là cơ sở khoa học để kiến tạo thể chế phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn hiện đại.

Một ví dụ điển hình là quá trình nghiên cứu và triển khai Nghị định số 98/2018/NĐ-CP về liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị. Đây là kết quả tích lũy từ nhiều mô hình HTX tham gia liên kết với doanh nghiệp, tổ chức sản xuất theo vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Cách tiếp cận này đã khắc phục căn bản tình trạng sản xuất manh mún, đứt gãy chuỗi cung ứng; xác lập rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể trong chuỗi – từ doanh nghiệp, HTX, nông dân đến các cơ quan quản lý nhà nước. Qua đó từng bước hình thành mô hình hợp tác công – tư hiệu quả trong phát triển kinh tế nông thôn.

Các vùng nguyên liệu như rừng trồng gỗ lớn theo tiêu chuẩn FSC, vùng cà phê bền vững và đặc biệt là vùng lúa gạo chất lượng cao tại đồng bằng sông Cửu Long là những kết quả tiêu biểu. Trên cơ sở này, Cục đã chủ trì tham mưu Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL”, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1940/QĐ-TTg.

Không chỉ dừng lại ở hoạch định chính sách, Đảng ủy Cục đã lãnh đạo triển khai nhiệm vụ nâng cao năng lực cho các đối tác tham gia Đề án, đồng thời phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng để thúc đẩy tín dụng xanh, bảo hiểm nông nghiệp, xây dựng cơ chế tài chính bền vững cho cây lúa. Vai trò hạt nhân chính trị của Đảng bộ Cục thể hiện rõ trong việc định hướng tổ chức lại sản xuất nông nghiệp theo hướng hiện đại, gắn với thị trường, nhưng vẫn kế thừa và phát huy những kết quả thực tiễn đã đạt được.

Đặc biệt, trong bối cảnh toàn Đảng triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phục vụ CNH-HĐH đất nước, Đảng bộ Cục nhận thức rõ yêu cầu đổi mới mô hình phát triển. Những mô hình thí điểm về chuyển đổi số, dữ liệu lớn trong lĩnh vực HTX, vùng nguyên liệu, cơ giới hóa… được xem là nền tảng quan trọng để bước vào thời kỳ mới – thời kỳ chuyển đổi số toàn diện ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn hiện đại. Với quyết tâm chính trị cao và kinh nghiệm được tích lũy từ thực tiễn, Đảng bộ Cục tin tưởng sẽ lãnh đạo thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao trong nhiệm kỳ tới, đạt kết quả cao hơn, hiệu quả hơn.

Bốn đột phá chiến lược, tạo đà phát triển tăng trưởng cao 

Hướng tới Đại hội Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT khóa VI, nhiệm kỳ 2025 – 2030, ông có thể chia sẻ những nhiệm vụ, mục tiêu chính mà Đảng bộ Cục đặt ra và quyết tâm thực hiện trong thời gian tới?

- Trong giai đoạn tới, Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT sẽ tiếp tục đoàn kết, kế thừa các thành tựu của giai đoạn trước và tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo công tác tham mưu, công tác chỉ đạo sản xuất để giúp ngành nông nghiệp tiếp tục đạt được những mục tiêu mà các Nghị quyết của Trung ương, Chính phủ và Quốc hội đã đề. Theo đó, chúng tôi sẽ tập trung vào 4 nhóm giải pháp đột phá trong giai đoạn tới.

(1) Đảng bộ Cục Kinh tế hợp tác và PTNT xác định đột phá về thể chế và tư duy chính sách là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, gắn với triển khai đồng bộ chủ trương tại Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Trên tinh thần đó chủ động nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật, chiến lược, quy hoạch và chính sách trong các lĩnh vực được giao quản lý. Từng bước đổi mới cách tiếp cận thể chế theo hướng tích hợp – đa ngành – kiến tạo mô hình, tăng cường tính linh hoạt, hiệu lực, hiệu quả, gắn sát với thực tiễn phát triển vùng miền, đặc biệt là khu vực nông nghiệp, nông thôn, đồng thời thúc đẩy vai trò tự chủ và sáng tạo của các chủ thể kinh tế tập thể, hợp tác xã, trang trại trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

(2) Đột phá về chuyển đổi số và hệ sinh thái dữ liệu chuyên ngành. Thực hiện quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 57-NQ/TW và các định hướng chuyển đổi số quốc gia. Đảng bộ Cục xác định cần tạo đột phá trong xây dựng và vận hành hệ sinh thái dữ liệu ngành làm nền tảng cho chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực được phân công. Tập trung xây dựng, chuẩn hóa và tích hợp các nền tảng số trong các lĩnh vực: kinh tế tập thể, hợp tác xã, cơ giới hóa, bố trí dân cư, ngành nghề nông thôn và sản xuất muối. Tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), phân tích dự báo và công nghệ số trong giám sát, đánh giá chính sách, hỗ trợ điều hành và ra quyết định, tạo nền tảng chuyển đổi mô hình quản lý nhà nước theo hướng hiện đại, minh bạch, hiệu quả, phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn.

(3) Đột phá về mô hình thực tiễn: Quán triệt tinh thần đổi mới phương thức lãnh đạo và phát triển tư duy thực tiễn theo Nghị quyết số 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; đồng thời cụ thể hóa các nhiệm vụ tại Chương trình hành động của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Đảng bộ Cục xác định đột phá mô hình thực tiễn là phương pháp tiếp cận trọng tâm để phát triển chính sách. Tập trung lãnh đạo, lựa chọn và triển khai một số mô hình điểm tích hợp cao, kết nối đồng bộ giữa các yếu tố sản xuất - tổ chức - thị trường - số hóa - tài nguyên - môi trường. Xem đây là cơ sở để tổng kết thực tiễn, bổ sung luận cứ cho xây dựng thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả và tính lan tỏa của chính sách. Ưu tiên lựa chọn mô hình từ các chương trình lớn như Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao, phát thải thấp; các mô hình HTX nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn, hoặc bố trí dân cư gắn với sinh kế xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và cơ giới hóa đồng bộ trong nông nghiệp.

(4) Đột phá về phát triển nguồn nhân lực gắn với Đảng viên nòng cốt Thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 29-NQ/TW về phát triển nguồn nhân lực và Chỉ thị số 05-CT/TW về học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Đảng bộ Cục xác định nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên nòng cốt là giải pháp then chốt. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt, đảng viên tiêu biểu có năng lực chiến lược, tư duy số, am hiểu thực tiễn và khả năng dẫn dắt đổi mới, từng bước hình thành lực lượng chuyên gia công – trí thức Đảng có vai trò hạt nhân trong quản lý nhà nước các lĩnh vực kinh tế tập thể, phát triển nông thôn, cơ giới hóa, ngành nghề, bố trí dân cư, giảm nghèo và chuyển đổi xanh. Gắn đào tạo – bồi dưỡng – sử dụng với việc rèn luyện phẩm chất chính trị, năng lực thực thi và khả năng phản biện chính sách, bảo đảm đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự là lực lượng nòng cốt trong triển khai các chương trình mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của Bộ và Chính phủ.