Dù đối mặt nhiều biến động, ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật vẫn hoàn thành mục tiêu tăng trưởng, hướng tới hiện đại hóa và tháo gỡ 'điểm nghẽn' thể chế.
Đảm bảo mục tiêu tăng trưởng
Sáu tháng đầu năm 2025 là giai đoạn nhiều biến động với ngành nông nghiệp nói chung và lĩnh vực trồng trọt, bảo vệ thực vật nói riêng. Dịch bệnh diễn biến khó lường, thời tiết bất thường, cùng với quá trình sáp nhập đơn vị hành chính và chuyển đổi mô hình chính quyền hai cấp đã tạo áp lực lớn cho công tác chỉ đạo, điều hành.
Tuy nhiên, toàn ngành đã chủ động phân cấp mạnh về địa phương, bám sát sản xuất và điều hành linh hoạt, từ đó cơ bản hoàn thành mục tiêu đề ra trong nửa đầu năm.
Thứ trưởng Hoàng Trung: 'Cần gấp rút giải quyết các vấn đề phát sinh trong thực tế'. Ảnh: Bảo Thắng.
Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm chiều 18/7, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung ghi nhận những nỗ lực và kết quả mà ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật đã đạt được.
Ông đồng thời chia sẻ với những khó khăn của hệ thống, từ cấp Trung ương đến địa phương, khi phải thích ứng với mô hình tổ chức mới và những thách thức chưa từng có trong quản lý, kiểm soát dịch bệnh, cũng như triển khai các nhiệm vụ chuyên môn trong bối cảnh nhân sự và cơ cấu thay đổi nhanh chóng.
Dù vậy, Thứ trưởng Hoàng Trung cũng thẳng thắn nhìn nhận: Một số lĩnh vực vẫn chưa đi vào nề nếp, còn bất cập giữa quy định và thực tế, đặc biệt trong cấp mã số vùng trồng, mã cơ sở đóng gói, kiểm dịch và hoạt động của các phòng kiểm nghiệm.
Những điểm nghẽn này, theo Thứ trưởng, cần được tháo gỡ bằng các giải pháp căn cơ về thể chế. “Phải gấp rút xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để giải quyết các vấn đề phát sinh trong thực tế. Trong đó, trọng tâm là sửa Luật Trồng trọt và Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật”, ông nhấn mạnh.
Thứ trưởng định hướng sửa luật theo nguyên tắc “một luật sửa nhiều luật”, nghĩa là cùng lúc xem xét, cập nhật nhiều nội dung đang gây ách tắc trong quản lý. Mỗi luật có thể chỉ cần sửa hai nội dung, nhưng phải trúng, sát thực tiễn và triển khai nhanh để đáp ứng các yêu cầu cấp bách. Ngoài ra, quá trình sửa đổi phải lấy ý kiến đầy đủ từ các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp, tổ chức và chuyên gia - những người trực tiếp chịu ảnh hưởng và hiểu rõ nhất về các bất cập.
Trong khi chờ sửa tổng thể 2 luật, dự kiến vào năm 2026, hệ thống văn bản hướng dẫn cần được điều chỉnh đồng bộ, tinh gọn các thủ tục hành chính không cần thiết, đồng thời phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang triển khai tại các địa phương. "Nếu phân cấp mạnh mà thiếu hướng dẫn kịp thời từ Trung ương, thì sẽ xảy ra tình trạng công việc bị 'trào ngược' trở lại", Thứ trưởng cảnh báo, đồng thời yêu cầu sớm hoàn thiện các nội dung tập huấn cho địa phương trong thời gian tới.
Song song với hoàn thiện thể chế, nhiệm vụ điều hành sản xuất và kiểm soát dịch bệnh trong 6 tháng cuối năm cũng được đặt ra cấp bách. Trước dự báo thời tiết cực đoan, bão lũ và nguy cơ bùng phát sinh vật gây hại, công tác phòng chống không được phép đứt gãy, nhất là tại các địa bàn vừa sáp nhập. Đây không chỉ là trách nhiệm chuyên môn mà còn là yêu cầu chính trị trong duy trì ổn định sản xuất và đời sống người dân.
Về chỉ tiêu tăng trưởng, ngành trồng trọt đặt mục tiêu tăng từ 2,4-2,9%, đảm bảo đóng góp vào mục tiêu xuất khẩu nông sản đạt 35 tỷ USD cho cả năm. Trong đó, 6 tháng đầu năm, ngành đã cơ bản hoàn thành tiến độ theo kế hoạch.
Đại diện các đơn vị trực thuộc Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tham luận tại hội nghị. Ảnh: Bảo Thắng.
Một trọng điểm cần chú ý trong thời gian tới là mặt hàng sầu riêng, loại trái cây đang chiếm tới một nửa kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2024. Thứ trưởng lưu ý: "Tháng này, xuất khẩu sầu riêng không còn giữ được tốc độ tăng trưởng. Đây là ngành đang được cả xã hội quan tâm, cần sớm có giải pháp chấn chỉnh để lấy lại đà phát triển".
Thứ trưởng Hoàng Trung cũng chỉ đạo toàn hệ thống trồng trọt, bảo vệ thực vật tập trung triển khai nghiêm túc các Nghị quyết 57, 59, 66 và 68 của Trung ương. Đây là những nghị quyết có mối liên hệ chặt chẽ với ngành, mở ra nhiều không gian và nguồn lực phát triển. Các đơn vị cần chủ động nghiên cứu, vận dụng để khơi thông tiềm năng, thúc đẩy tăng trưởng thực chất, gắn với hiện đại hóa và bảo vệ môi trường.
Việc hai Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật sáp nhập thành một đơn vị cũng là cơ hội để phát huy sức mạnh tổng hợp, nâng cao hiệu quả điều hành và tổ chức thực thi nhiệm vụ. Thứ trưởng kỳ vọng toàn ngành tiếp tục đoàn kết, chung sức vượt qua giai đoạn chuyển tiếp đầy thách thức, bắt đầu từ tinh thần trách nhiệm của mỗi cấp ủy và thủ trưởng đơn vị.
Đảm bảo kế hoạch sản xuất
Báo cáo 6 tháng đầu năm của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho thấy, tổng diện tích gieo trồng cả nước đạt 33,33 triệu ha, tăng 0,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khoảng 29 triệu ha là các loại cây trồng chủ lực. Giá trị xuất khẩu nông sản đạt khoảng 18,13 tỷ USD, tăng 16,8%, cho thấy nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò trụ cột của nền kinh tế.
Cục trưởng Huỳnh Tấn Đạt đánh giá kết quả trên là minh chứng cho khả năng chống chịu, duy trì tăng trưởng cao của ngành, bất chấp thời tiết cực đoan, dịch bệnh...
Vụ đông xuân năm nay gieo cấy hơn 2,97 triệu ha lúa, năng suất ước đạt 68,5 tạ/ha, cho sản lượng khoảng 20,4 triệu tấn. Vụ hè thu cũng đạt kết quả tích cực với trên 1,7 triệu ha xuống giống, tăng 1,8%. Diện tích cây lâu năm đạt 3,823 triệu ha, tăng hơn 48.000 ha, tập trung vào cây ăn quả và cây công nghiệp.
Nhiều mặt hàng nông sản chủ lực ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Cà phê xuất khẩu đạt hơn 950.000 tấn, mang về 5,45 tỷ USD, tăng tới 67,5% giá trị. Gạo xuất khẩu đạt 4,9 triệu tấn, tăng 76%. Hạt điều đạt kim ngạch 2,36 tỷ USD, tăng 20,4%, hạt tiêu đạt gần 860 triệu USD, tăng 35,7%. Cao su, sắn và các sản phẩm từ sắn cũng ghi nhận mức tăng đáng kể.
Các vụ lúa cơ bản đạt năng suất, sản lượng theo kế hoạch. Ảnh: Thanh Nga.
Thành công này, theo lãnh đạo Cục, đến từ sự điều hành kịp thời và phối hợp đồng bộ trong phòng, chống sinh vật gây hại. Cơ quan chuyên môn đã theo dõi sát diễn biến dịch hại, chủ động cảnh báo và triển khai biện pháp kiểm soát sớm. Cục cũng tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn và hỗ trợ hạt giống từ nguồn dự trữ quốc gia cho các vùng bị thiên tai.
Trong lĩnh vực kiểm dịch thực vật, hoạt động xuất nhập khẩu được tổ chức hiệu quả, góp phần ngăn chặn dịch hại xâm nhập và đáp ứng yêu cầu từ các thị trường xuất khẩu.
Đến nay, đã có 866 tài khoản doanh nghiệp Việt được đăng ký trên hệ thống của Tổng cục Hải quan Trung Quốc theo quy định Lệnh 248. Cả nước hiện có 8.937 mã số vùng trồng và 1.728 mã số cơ sở đóng gói, riêng 6 tháng đầu năm đã cấp mới 855 mã vùng trồng và 132 mã cơ sở đóng gói.
Cục cũng đẩy mạnh phát triển thuốc bảo vệ thực vật sinh học, với 28 loại thuốc mới được đăng ký trong kỳ. Đề án phát triển và sử dụng phân bón hữu cơ tiếp tục mở rộng với 429 mô hình được xây dựng, tổng diện tích triển khai trên 10.000 ha cây trồng chủ lực.
Một dấu ấn quan trọng trong nửa đầu năm là việc triển khai Đề án phát triển bền vững một triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại ĐBSCL. Riêng trong năm 2025, diện tích đăng ký thực hiện đề án đã vượt 312.000 ha.
Trong hợp tác quốc tế, Cục đã ký thành công hai nghị định thư kiểm dịch thực vật cho chanh leo và ớt tươi xuất khẩu sang Trung Quốc. Đây là bước tiến quan trọng giúp mở rộng thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản Việt.
Định hướng 6 tháng cuối năm, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật xác định trọng tâm là hoàn thiện thể chế, kịp thời tháo gỡ những "điểm nghẽn" trong thực tiễn sản xuất và xuất khẩu. Cùng với đó là tăng cường chỉ đạo sản xuất, ứng phó thiên tai, dịch bệnh và thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành. Cục sẽ tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường nông sản tại các quốc gia trọng điểm, nâng cao chất lượng giống, vật tư và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Những nỗ lực này, theo lãnh đạo Cục, thể hiện quyết tâm của ngành trong việc giữ vững đà tăng trưởng, hiện đại hóa chuỗi giá trị nông sản và nâng cao vị thế nông nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế. |