Trong giai đoạn phát triển mới, nông thôn Việt Nam không chỉ cần hạ tầng, chính sách và nguồn vốn, mà quan trọng hơn là động lực đổi mới sáng tạo. Động lực ấy đến từ hai lực lượng then chốt: doanh nghiệp và thế hệ trẻ - những chủ thể tiên phong mang theo vốn, tri thức, công nghệ và khát vọng hội nhập để hiện thực hóa mục tiêu hiện đại hóa nông thôn. Nếu phong trào xây dựng Nông thôn mới (NTM) hơn một thập kỷ qua đã tạo nên những thay đổi căn bản về diện mạo hạ tầng, đời sống, thì giai đoạn 2026–2030 và xa hơn sẽ là thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ về chất lượng phát triển. Trong đó, doanh nghiệp và thanh niên nông thôn chính là “đôi cánh” giúp quá trình này bứt phá, tạo ra những giá trị mới gắn với kinh tế số, kinh tế xanh và hội nhập quốc tế.
Mô hình thanh niên nông thôn khởi nghiệp tại Hà Tĩnh. Ảnh Hoài NamDoanh nghiệp - đầu tàu dẫn dắt phát triển
Thực tiễn cho thấy, tỷ lệ đóng góp của doanh nghiệp vào Chương trình NTM hiện mới chỉ chiếm khoảng 1,1% tổng nguồn lực - một con số khiêm tốn so với tiềm năng. Đây vừa là hạn chế, vừa là dư địa rất lớn để huy động khu vực kinh tế tư nhân đồng hành.
Trong giai đoạn 2026-2030, mục tiêu là tăng gấp đôi số doanh nghiệp tham gia chương trình, tập trung vào những lĩnh vực có tác động lan tỏa và giá trị gia tăng cao:
- Nông nghiệp công nghệ cao: doanh nghiệp mang đến giống mới, công nghệ sản xuất sạch, hệ thống quản lý hiện đại, đưa nông sản Việt Nam tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế.
- Năng lượng tái tạo và hạ tầng xanh: phát triển điện mặt trời mái nhà, điện gió cộng đồng, hệ thống nước sạch và giao thông xanh ở nông thôn.
- Du lịch nông thôn và thương mại điện tử: doanh nghiệp kết nối hộ nông dân với thị trường, hỗ trợ quảng bá, phân phối sản phẩm OCOP và dịch vụ du lịch cộng đồng.
Không chỉ mang vốn, doanh nghiệp còn chính là “đòn bẩy thị trường” – đưa nông thôn vào chuỗi giá trị toàn cầu, mở ra con đường hội nhập cho sản phẩm và dịch vụ của địa phương.
Thế hệ trẻ - hạt nhân đổi mới sáng tạo
Việt Nam hiện có gần 20 triệu thanh niên nông thôn, một lực lượng đông đảo, trẻ trung và giàu khát vọng. Nếu được khơi dậy và hỗ trợ đúng cách, họ sẽ trở thành nguồn lực sáng tạo mạnh mẽ nhất của phong trào NTM giai đoạn mới.
Trong những năm qua, nhiều bạn trẻ đã lựa chọn trở về quê khởi nghiệp thay vì tìm việc ở đô thị. Các mô hình nông nghiệp sạch, farmstay, du lịch cộng đồng, sản xuất OCOP đã chứng minh thanh niên nông thôn hoàn toàn có thể vừa giữ gìn bản sắc quê hương, vừa sáng tạo mô hình kinh tế mới.
Các phong trào như “Thanh niên khởi nghiệp”, “Mỗi thanh niên một ý tưởng sáng tạo” đã hỗ trợ hàng nghìn dự án, nhiều mô hình trở thành điểm sáng quốc gia. Thanh niên cũng đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi số nông thôn, từ việc hướng dẫn nông dân bán hàng trên sàn thương mại điện tử, sử dụng ngân hàng số, đến ứng dụng IoT trong sản xuất.
Họ chính là “cầu nối số” - kết nối nông thôn với công nghệ mới, rút ngắn khoảng cách phát triển với đô thị.
Kết hợp doanh nghiệp - thanh niên: sức bật mới
Sức mạnh lớn nhất được tạo ra khi doanh nghiệp và thanh niên đồng hành cùng nhau.
- Doanh nghiệp mang vốn, công nghệ, mạng lưới thị trường.
- Thanh niên mang ý tưởng, sức trẻ, sự sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp.
Khi hai lực lượng này kết hợp, nông thôn sẽ có cú hích bứt phá mạnh mẽ. Nhiều mô hình “Doanh nghiệp - Thanh niên - Hợp tác xã” tại Lâm Đồng, Đồng Tháp, Bắc Giang đã cho thấy hiệu quả rõ rệt: hình thành chuỗi liên kết nông sản sạch, du lịch cộng đồng gắn với thương hiệu địa phương, hợp tác xã số quản lý sản xuất bằng dữ liệu điện tử.
Đây sẽ là hướng đi chiến lược để phát triển nông nghiệp số, kinh tế xanh và khởi nghiệp sáng tạo ở nông thôn.
Ý nghĩa dài hạn
Doanh nghiệp và thế hệ trẻ không chỉ là động lực ngắn hạn, mà còn mang lại những tác động lâu dài:
- Tạo việc làm chất lượng tại chỗ, giúp thanh niên gắn bó với quê hương, hạn chế làn sóng di cư lên thành phố.
- Hình thành thế hệ doanh nhân nông thôn mới – vừa gắn bó với làng quê, vừa có tư duy toàn cầu, sẵn sàng hội nhập.
- Đóng góp trực tiếp vào mục tiêu quốc gia: chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, thực hiện cam kết Net Zero 2050.
Khi doanh nghiệp và thế hệ trẻ cùng song hành, nông thôn sẽ không chỉ là nơi “đủ ăn, đủ mặc”, mà sẽ trở thành không gian sáng tạo, hội nhập và thịnh vượng.
Trong tiến trình xây dựng nông thôn Việt Nam giai đoạn 2026-2030 và xa hơn, doanh nghiệp và thế hệ trẻ chính là động lực bứt phá. Doanh nghiệp dẫn dắt thị trường, mang vốn và công nghệ; thanh niên mang khát vọng, sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp. Khi hai lực lượng này đồng hành cùng Nhà nước và người dân, phong trào Nông thôn mới sẽ vượt ra khỏi phạm vi hạ tầng và an sinh, để trở thành một phong trào phát triển toàn diện, bền vững và hội nhập quốc tế. Nông thôn Việt Nam vì thế không chỉ đổi thay về diện mạo, mà sẽ vươn lên trở thành không gian phát triển năng động, sáng tạo và đầy cơ hội - một phần quan trọng trong giấc mơ xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045. |