Bà Trần Thị Hương, Giám đốc Hợp tác xã Green Life chia sẻ, hành trình đi theo con đường kinh tế tuần hoàn bắt đầu từ những việc nhỏ như: gom từng chai nhựa, nhặt từng mảnh vải vụn, ủ phân compost từ rác hữu cơ.
Hợp tác xã Green Life Hạ Long thành lập vào tháng 12/2019 bởi Trung tâm Hỗ trợ phát triển xanh Green Hub. Hoạt động chính của Hợp tác xã là thu gom phế phẩm, chủ yếu là rác thải nhựa, khó phân hủy để tái chế thành các sản phẩm hữu ích, đi liền với tạo việc làm, thu nhập cho người dân, đặc biệt là phụ nữ.
Bà Trần Thị Hương, Giám đốc Hợp tác xã Green Life Hạ Long. Ảnh: Tùng Đinh.* Xuất phát từ đâu bà xây dựng Hợp tác xã Green Life Hạ Long?
Bà Trần Thị Hương: - Ý tưởng thành lập HTX được bắt nguồn từ mô hình “Biến rác thành tiền” của Hội Liên hiệp phụ nữ TP Hạ Long triển khai đến tất cả các chi hội phụ nữ trong tỉnh. Xuất phát từ mô hình và cũng vì thấy môi trường sống tràn ngập rác thải nhựa, HTX Green Life Hạ Long (phường Hà Khẩu, TP Hạ Long). Tôi thường xuyên tham gia các hoạt động dọn vệ sinh môi trường, thu gom rác thải do Hội LHPN thành phố tổ chức. Tôi bắt gặp những hình ảnh không đẹp ở môi trường sống xung quanh chúng ta, đó là vỏ chai nhựa quá nhiều. Những phế liệu bỏ đi đang ngày càng đe dọa, gây ô nhiễm nghiêm trọng tới môi trường, nên tôi đã tổ chức thu gom, phân loại những phế liệu đó để tái chế lại chúng. Khi HTX được thành lập vào tháng 12/2019, chúng tôi tập trung nhiều vào giải quyết vấn đề rác thải nhựa, đi đôi với đó là tạo được việc làm, sinh kế cho nhiều chị em phụ nữ.
Toàn bộ quy trình gồm 3 bước: thu gom, làm sạch và tái chế. Những vật liệu tưởng như bỏ đi như túi nilon, vải thừa, banner PVC, được phân loại thủ công rồi chuyển hóa thành sản phẩm hữu ích như túi xách, thảm, bảng tên, dây buộc tóc.
Có nghiên cứu chỉ ra rằng, phải mất từ 20-40 năm, thậm chí đến cả trăm năm để các loại vải phân hủy khỏi tự nhiên. Bằng việc tái chế, chúng tôi góp sức để thêm một vòng đời ý nghĩa cho quần áo cũ, vải vụn.
* Đâu là động lực để Green Life Hạ Long chuyển mình từ một nhóm nhỏ thành một hợp tác xã có mạng lưới rộng khắp, thưa bà?
Bà Trần Thị Hương: - Đó chính là sự hưởng ứng, đồng hành của mọi người, từ cán bộ, người dân, đến khách du lịch. Ban đầu ý tưởng của chúng tôi rất đơn giản, chỉ là mong muốn sống xanh, tiết kiệm chi phí, tái chế các vật liệu bỏ đi. Chúng tôi ban đầu chỉ nghĩa trước mắt làm sạch môi trường, sau đó là tạo ra những việc làm kiếm thêm thu nhập cho các xã viên và đồng thời để lan tỏa được lối sống xanh trong cộng đồng Hạ Long. Những vật phẩm này không chỉ mang giá trị sử dụng mà còn truyền tải thông điệp sống xanh đến người dùng. Mỗi sản phẩm bán ra đều kèm theo thông tin về nguồn gốc vật liệu, quy trình tái chế và hướng dẫn sử dụng bền vững, tạo sự kết nối giữa sản phẩm và câu chuyện phía sau.
Chính sự hưởng ứng của mọi người là động lực để chúng tôi tiến bước. Khởi đầu từ ý tưởng tái chế rác thải sinh hoạt, đến nay Green Life Hạ Long đã phát triển thành một mạng lưới liên kết cộng đồng gồm nông dân, trường học, chợ dân sinh và doanh nghiệp địa phương.
Mô hình sống xanh của Green Life Hạ Long đang được nhiều nơi học tập; trở thành điểm dừng chân của nhiều du khách, đặc biệt là trẻ em và du khách nước ngoài. Ảnh: Hoàng Quý.Vậy hiện nay mạng lưới liên kết cộng đồng tái chế Green Life Hạ Long hoạt động ra sao, thưa bà?
Bà Trần Thị Hương: - Green Life Hạ Long là một trong số những mô hình được đánh giá cao trong việc kết nối các bên liên quan vào chuỗi giá trị kinh tế tuần hoàn. Ngoài hoạt động tái chế, Hợp tác xã đang mở rộng sang lĩnh vực du lịch sinh thái kết hợp giáo dục môi trường. Nhiều trường học tại Hạ Long đã hợp tác tổ chức chương trình ngoại khóa giúp học sinh tham gia trực tiếp vào việc thu gom, phân loại và tái chế rác, tạo nền tảng cho một thế hệ tiêu dùng mới có trách nhiệm hơn với môi trường.
Từ tháng 5/2022 đến nay, Green life Hạ Long còn là điểm đến tham quan, trải nghiệm cách "sống xanh", thu hút nhiều du khách, đặc biệt là khách nước ngoài. Chúng tôi dần hình thành nơi sản xuất, giới thiệu sản phẩm thành một khu trải nghiệm dành cho các học sinh ở mọi lứa tuổi, khách du lịch có thể tiếp cận và làm ra những sản phẩm tái chế từ rác thải nhựa, được may đồ từ các vật dụng bỏ đi.
Đa số khách là khách du lịch, đặc biệt là khách nước ngoài tới tham quan. Còn du khách trong nước cũng có, ngoài ra có các đoàn thể, trường học cũng đến trải nghiệm. Trẻ con thích lắm, tụi nhỏ được hướng dẫn làm đồ từ chai thủy tinh, lon nhôm, giấy vụn… Tôi nghĩ rằng, điều quan trọng không phải là sản phẩm đẹp đến đâu, mà là câu chuyện phía sau mỗi món đồ nó khiến mọi người hiểu thêm về tái chế, về sống xanh.
Không gian HTX Green Life Hạ Long xanh mướt bởi cây, hoa, được trồng trong những lốp xe ô tô cũ hoặc phao tàu bỏ đi. Ảnh: Hoàng Quý.* Vậy trong thời gian tới, bà có mong muốn nhận được sự hỗ trợ gì từ chính quyền hay các tổ chức để Green Life phát triển hơn nữa không?
Bà Trần Thị Hương: - Mong muốn nhiều lắm chứ. HTX muốn phát triển Green Life thành một khu du lịch sinh thái gắn với tái chế, sống xanh. Nhưng để làm được vậy thì cần sự hỗ trợ từ các bộ ngành, ví dụ như thủ tục cấp đất, xin giấy phép cho khách lưu trú qua đêm, hay kết nối với các tour du lịch. Green Life rất mong được tạo điều kiện để làm mô hình bền vững hơn.
Dự kiến trong năm 2025, Green Life sẽ phối hợp cùng các tổ chức xã hội triển khai chiến dịch “Rác không còn vô danh”, hướng tới phân loại và tái sinh rác thải ngay tại nguồn. Đồng thời, HTX cũng đang xây dựng nền tảng trực tuyến để kết nối người tiêu dùng với các sản phẩm tái chế, mở rộng thị trường cho hàng hóa thân thiện môi trường.
Chúng ta không có hành tinh dự phòng. Bảo vệ môi trường phải bắt đầu từ hôm nay, từ tôi, từ bạn, từ mỗi cộng đồng. Và từ Hạ Long, nơi phát đi thông điệp sống xanh năm nay, làn sóng kinh tế tuần hoàn dần lan rộng, bằng những cách hành động dù nhỏ nhưng thiết thực.