Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát hơn 1.000 văn bản để phân cấp, phân quyền cho chính quyền 2 cấp

Sáng 15/6, tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã có bài tham luận tại Hội nghị toàn quốc tập huấn về tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị ở cấp xã (mới).

Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, trong bối cảnh cả nước đang triển khai mạnh mẽ mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hướng tới bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu lực và hiệu quả, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) đã khẳng định vai trò tiên phong trong việc hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền và phân định rõ thẩm quyền giữa các cấp chính quyền nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Hơn 1.000 văn bản được rà soát

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ, Bộ NN-MT đã chủ động tiến hành rà soát, sửa đổi hàng loạt quy định pháp luật trong các lĩnh vực quản lý, nhằm làm rõ "ai làm gì, ở đâu, chịu trách nhiệm như thế nào". Tổng cộng 1.055 văn bản quy phạm pháp luật đã được rà soát, phản ánh quy mô lớn và mức độ phức tạp của hệ thống pháp lý trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, từ đó làm rõ hơn 1000 thẩm quyền ở các cấp chính quyền.

Cụ thể, 141 thẩm quyền thuộc Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ; 500 thẩm quyền của Bộ trưởng NN-MT; và hơn 1.000 thẩm quyền dành cho chính quyền địa phương đã được xác lập rành mạch. Đây là cơ sở quan trọng để Bộ kiến tạo hệ thống quản lý rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm đồng thời loại bỏ các thủ tục rườm rà, chồng chéo, không còn phù hợp.

Trên nền kết quả đó, Bộ đã trình Chính phủ ban hành ba nghị định mang tính nền tảng: Nghị định 136/2025/NĐ-CP về phân quyền, phân cấp quản lý nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường; Nghị định 131/2025/NĐ-CP quy định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp; Nghị định 151/2025/NĐ-CP liên quan đến phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.

Cùng với đó là 18 thông tư đang được Bộ khẩn trương hoàn thiện nhằm cụ thể hóa các quy định thủ tục hành chính, hồ sơ, biểu mẫu cho từng cấp chính quyền.

Những nguyên tắc nền tảng trong phân cấp, phân quyền

Điểm nhấn trong cách tiếp cận của Bộ NN-MT chính là sự thấu triệt các nguyên tắc pháp lý, tư tưởng cải cách hành chính và thực tiễn điều hành. Việc phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền được triển khai trên cơ sở quán triệt đầy đủ các quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước.

Đồng thời, việc triển khai phân quyền, phân cấp không đơn thuần là phân bổ trách nhiệm, mà là bước kiến tạo tư duy quản lý mới, linh hoạt, hiệu quả nhưng không buông lỏng kiểm soát.

Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, Bộ NN-MT xây dựng việc phân cấp dựa trên bốn nguyên tắc chủ chốt, đó là:

Phân biệt rõ thẩm quyền, trong đó trung ương tập trung xây dựng chính sách và chiến lược vĩ mô, còn địa phương thực hiện cụ thể theo thực tiễn. Các lĩnh vực chuyên môn kỹ thuật được chuyển giao cho Bộ trưởng; còn các nội dung sát dân, sát địa bàn thì giao về chính quyền cơ sở.

Gắn kết giữa các ngành, đó là phân cấp trong nông nghiệp và môi trường phải đồng bộ với các lĩnh vực như đầu tư, xây dựng, tài chính... để đảm bảo sự thống nhất toàn hệ thống.

Bộ NN-MT nhấn mạnh tính khả thi trong thực thi, đó là việc chuyển giao thẩm quyền phải đi đôi với nguồn lực, nhân sự, ngân sách, hạ tầng và dữ liệu. Tránh tình trạng “giao quyền mà không giao lực”.

Nguyên tắc cuối cùng là phải tăng vai trò người đứng đầu, trong đó phân rõ quyền hạn giữa UBND và Chủ tịch UBND từng cấp, gắn trách nhiệm cá nhân, rút ngắn quy trình, giảm chi phí tuân thủ cho người dân và doanh nghiệp.

Những chuyển động cụ thể từ trung ương đến cấp xã

Trong lộ trình phân cấp, Bộ NN-MT đã tập trung vào hai nhiệm vụ chính, đó là chuyển giao thẩm quyền và chuẩn hóa quy trình hành chính.

Đối với nhóm nhiệm vụ phân cấp từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ: Trao quyền cho Bộ trưởng và chính quyền địa phương trong các lĩnh vực chuyên môn sâu, thúc đẩy linh hoạt xử lý tình huống thực tế.

Phân cấp từ Bộ trưởng cho địa phương, 18 thông tư đang được hoàn thiện sẽ chuyển giao các thủ tục hành chính xuống địa phương, chuẩn hóa quy trình để tăng tính minh bạch và hiệu quả phục vụ.

Phân cấp từ cấp tỉnh cho cấp xã: Cấp xã là cấp gần dân nhất, hiểu dân nhất. Do đó, việc trao quyền cho cấp xã trong quản lý đất đai, môi trường, phòng chống thiên tai... sẽ góp phần xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh tại cơ sở.

Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, tất cả những chuyển giao này đều đi kèm lộ trình rõ ràng, điều kiện thực hiện cụ thể và cơ chế kiểm tra giám sát phù hợp.

Để các quy định pháp lý thực sự đi vào thực tiễn, Bộ NN-MT tập trung quy định chi tiết trình tự, thủ tục thực hiện quyền hạn được phân cấp. Từ hồ sơ, biểu mẫu đến thời hạn xử lý mọi bước đều được chuẩn hóa, minh bạch. Ứng dụng công nghệ số được đẩy mạnh trong tiếp nhận, xử lý và trả kết quả, giúp rút ngắn thời gian, giảm thiểu tiêu cực và tạo điều kiện tối đa cho người dân, doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Bộ cũng thường xuyên rà soát để kịp thời sửa đổi, loại bỏ những thủ tục lỗi thời, tích hợp quy trình liên ngành và giảm chi phí tuân thủ pháp luật một cách tiếp cận phục vụ thay vì hành chính hóa.

Đưa pháp luật vào đời sống phục vụ nhân dân tốt hơn

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh, những nỗ lực của Bộ NN-MT trong việc rà soát, sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cụ thể hóa các nguyên tắc và nội dung phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường đã và đang tạo ra những chuyển biến tích cực.

Đây là bước đi quan trọng, mang tính chiến lược nhằm xây dựng một nền hành chính hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, gần dân và phục vụ nhân dân tốt hơn.

Việc phân cấp, phân quyền không chỉ là một yêu cầu khách quan của quá trình đổi mới, mà còn là một giải pháp đột phá để giải phóng nguồn lực, phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của từng địa phương.

Với sự quyết tâm chính trị cao, sự chủ động trong kiến tạo thể chế và sự đồng hành của các cấp, các ngành, Bộ NN-MT tin tưởng rằng mô hình chính quyền địa phương hai cấp sẽ vận hành trơn tru, hiệu quả, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp và môi trường, cũng như sự thịnh vượng chung của đất nước.