Từ năm 2020 đến 2025, Việt Nam đã triển khai một kế hoạch quy mô toàn quốc nhằm khống chế Dịch tả lợn Châu Phi (DTLCP) – loại bệnh nguy hiểm gây thiệt hại hàng trăm nghìn tấn thịt lợn. Báo cáo tổng kết của Bộ Nông nghiệp và Môi trường gửi Thủ tướng Chính phủ (số 119/BC-BNNMT, ngày 18/7/2025) cho thấy: mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng ngành chăn nuôi đã đạt bước tiến quan trọng trong kiểm soát dịch, nghiên cứu vắc xin và tạo nền tảng cho giai đoạn 2026–2030.
Bức tranh 5 năm: từ khủng hoảng đến kiểm soát
Năm 2019, DTLCP lần đầu bùng phát tại Việt Nam, khiến hơn 6 triệu con lợn phải tiêu hủy. Trước tình hình đó, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 972/QĐ-TTg ngày 07/7/2020 phê duyệt Kế hoạch quốc gia phòng, chống DTLCP giai đoạn 2020–2025.
Trong 2 năm đầu (2020–2021), có tới 19,97% số xã có dịch, mục tiêu kiểm soát 90% xã không dịch chỉ “gần đạt”.
Đến giai đoạn 2024–2025, tỷ lệ xã có dịch chỉ còn 7,76%, tức 92,24% số xã an toàn dịch bệnh, phản ánh nỗ lực lớn của cả hệ thống.
Số liệu cho thấy, từ 2021 đến 2023, số ổ dịch và số lợn chết/tiêu hủy giảm 70–80%. Tuy nhiên, năm 2024 dịch tăng nhẹ trở lại ở các tỉnh phía Bắc do ảnh hưởng bão số 3 và sự xuất hiện chủng virus tái tổ hợp genotype I+II.
Những dấu ấn nổi bật
✅ Hệ thống cơ sở an toàn dịch bệnh: Đến tháng 7/2025, cả nước có 580 cơ sở chăn nuôi được chứng nhận an toàn dịch bệnh DTLCP, vượt mục tiêu đề ra 80 cơ sở. Các tập đoàn lớn như CP, Mavin, Dabaco… đã xây dựng chuỗi sản xuất thịt lợn an toàn phục vụ tiêu dùng trong nước.
✅ Vắc xin “made in Vietnam” – Bước ngoặt toàn cầu: Việt Nam là quốc gia đầu tiên trên thế giới sản xuất thành công vắc xin thương mại DTLCP, sau gần 100 năm dịch bệnh tồn tại. Đến nay, có 3 loại vắc xin được cấp phép lưu hành: NAVET-ASFVAC, AVAC ASF LIVE và Dacovac-ASF2. Tính đến giữa 2025, các doanh nghiệp đã sản xuất 6,6 triệu liều, trong đó hơn 4 triệu liều được sử dụng trong nước. Hiệu quả bảo hộ được khẳng định: tỷ lệ chết sau tiêm rất thấp (0,1% trong 957.278 con được tiêm).
✅ Tăng cường giám sát và nghiên cứu: Giai đoạn 2020–2024, đã lấy 69.085 mẫu giám sát, trong đó tỷ lệ dương tính giảm từ 9,28% (2020) xuống 3,32% (2024). Các viện nghiên cứu liên tục giải trình tự gene, phát hiện sớm biến chủng virus, đưa ra khuyến cáo kịp thời.
✅ Chính sách hỗ trợ kịp thời: Ngân sách trung ương đã cấp 9,7 tỷ đồng cho hoạt động chống dịch; các địa phương bố trí thêm 2.140 tỷ đồng. Các chính sách hỗ trợ thiệt hại được ban hành kịp thời: từ Nghị quyết 42/NQ-CP (2019) đến Nghị định 116/2025/NĐ-CP về hỗ trợ khắc phục dịch bệnh động vật.
Khó khăn, bất cập
Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều tồn tại:
Định hướng giai đoạn 2026–2030
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất Chính phủ ban hành kế hoạch mới, với mục tiêu:
Thông điệp chính sách
Kết thúc 5 năm, kế hoạch quốc gia đã:
Tuy nhiên, DTLCP vẫn còn là mối đe dọa lâu dài. Từ nay đến 2030, yêu cầu đặt ra là: củng cố hệ thống thú y, mở rộng vắc xin, siết chặt vận chuyển và nâng cao ý thức cộng đồng. Chỉ khi đó, an toàn dịch bệnh mới thực sự trở thành nền tảng cho an ninh lương thực và phát triển bền vững của ngành chăn nuôi Việt Nam. |
CTTĐT