Thủ tướng: 'Tránh để dân hoang mang, nghe thông tin sai lệch'

Người đứng đầu Chính phủ chỉ đạo vấn đề này và nêu rõ một số lĩnh vực ưu tiên khi ứng phó thách thức phi truyền thống là biến đổi khí hậu, môi trường...

An ninh phi truyền thống và nguy cơ với Việt Nam

Tại Hội nghị toàn quốc triển khai Nghị quyết 147/NQ-CP về Chiến lược tổng thể quốc gia phòng ngừa, ứng phó với các đe dọa an ninh phi truyền thống đến 2030, tầm nhìn 2045, được tổ chức sáng 18/9, nhiều ý kiến cho rằng các mối đe dọa an ninh phi truyền thống đang nổi lên như một trong những thách thức lớn nhất của thế kỷ 21.

Đây là vấn đề toàn cầu, ảnh hưởng toàn diện và sâu sắc đến mọi quốc gia, không loại trừ bất kỳ lĩnh vực nào từ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội đến quốc phòng, an ninh.

Hội nghị do Bộ Công an chủ trì, với sự tham dự của lãnh đạo cấp cao các ban, bộ, ngành và địa phương. Ảnh: VGP.

Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia chịu tác động nghiêm trọng và toàn diện. Biểu hiện cụ thể là các thiên tai cực đoan tăng, dịch bệnh nguy hiểm lây lan nhanh chóng, ô nhiễm môi trường diễn biến phức tạp, an ninh mạng thường xuyên bị đe dọa, hay các loại tội phạm xuyên quốc gia, khủng bố, ma túy, buôn người ngày càng tinh vi. Những yếu tố này đan xen, tạo áp lực lớn cho công tác quản lý nhà nước, bảo đảm ổn định phát triển.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 147/NQ-CP được xem là bước đột phá, thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ của Chính phủ. Văn bản đặt nền móng cho một chiến lược tổng thể, lần đầu xác định rõ mục tiêu, quan điểm, cũng như hệ thống giải pháp bài bản để ứng phó toàn diện với nguy cơ phi truyền thống.

Chiến lược đưa ra 8 quan điểm chỉ đạo lớn, trong đó nhấn mạnh yêu cầu coi phòng ngừa là trọng tâm lâu dài, ứng phó phải kịp thời và hiệu quả; bảo đảm tính toàn diện, đồng bộ nhưng có trọng tâm ưu tiên. Đến năm 2030, tầm nhìn 2045, chiến lược hướng tới việc nâng cao năng lực quốc gia về cảnh báo sớm, ứng phó nhanh, thích ứng bền vững, đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, đóng góp trách nhiệm vào nỗ lực chung của toàn cầu.

Trước mắt, một số lĩnh vực được ưu tiên gồm biến đổi khí hậu và môi trường, an ninh mạng, an ninh y tế, cùng phòng chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia. Đây là những lĩnh vực được đánh giá có tác động trực tiếp và nhanh chóng nhất tới đời sống xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước.

Thủ tướng yêu cầu phân công rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm, coi đây là nguyên tắc để bảo đảm tính hiệu quả. Ảnh: VGP.

Ngoài việc xác định rõ quan điểm, mục tiêu, Chiến lược nêu rõ 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Trước hết là hình thành cơ chế điều hành, ứng phó với an ninh phi truyền thống ở cả cấp quốc gia và địa phương. Song song là hoàn thiện hệ thống pháp luật, xây dựng cơ chế phòng ngừa và ứng phó đồng bộ, tránh chồng chéo, thiếu thống nhất.

Một điểm đáng chú ý là việc nâng cao năng lực dự báo chiến lược, quản lý rủi ro, cải thiện quản trị quốc gia. Điều này nhằm chủ động phòng ngừa và ứng phó hiệu quả trước những tình huống bất ngờ như dịch bệnh mới nổi hay thảm họa môi trường. Bên cạnh đó, Chiến lược coi phát triển kinh tế - xã hội là giải pháp nền tảng để tạo nguồn lực, thế và lực cho phòng ngừa, ứng phó dài hạn.

Thông tin, truyền thông cũng được xem là nhiệm vụ then chốt. Việc nâng cao nhận thức, tổ chức tập huấn, diễn tập các kịch bản cụ thể sẽ giúp người dân và cơ quan chức năng chủ động hơn trước rủi ro. Song song, công tác bồi dưỡng cán bộ, đẩy mạnh chuyển đổi số, nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ cũng được xác định là mũi nhọn.

Cuối cùng, Chiến lược nhấn mạnh yếu tố hợp tác quốc tế. Trong bối cảnh nhiều mối đe dọa mang tính xuyên biên giới, sự phối hợp giữa các quốc gia và tổ chức quốc tế là điều kiện tiên quyết để nâng cao hiệu quả phòng ngừa, ứng phó.

Thủ tướng trò chuyện với Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang và các đại biểu. Ảnh: VGP.

Chủ động phòng ngừa, kịp thời ứng phó

Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng chiến lược ứng phó toàn diện, coi đây là nhiệm vụ cấp bách và lâu dài. Ông khẳng định phòng ngừa phải chủ động, bền vững, còn ứng phó cần kịp thời, hiệu quả. “Không một quốc gia nào an toàn khi quốc gia khác còn bị đe dọa; không ai an toàn khi thế giới chưa an toàn”, Thủ tướng nói, đồng thời kêu gọi tinh thần đoàn kết quốc tế và đề cao chủ nghĩa đa phương trong xử lý các thách thức chung.

Theo người đứng đầu Chính phủ, nhiều văn bản pháp luật về nội dung này đã được ban hành, từ Chiến lược bảo vệ an ninh quốc gia đến các kết luận chuyên đề về biến đổi khí hậu, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy thách thức ngày càng khó lường, đòi hỏi cách tiếp cận mới, bài bản và đồng bộ hơn.

Thủ tướng phân tích, những mối đe dọa như đại dịch Covid-19, biến đổi khí hậu, thiên tai bất thường, an ninh mạng, tội phạm xuyên quốc gia hay rủi ro từ sự phát triển nhanh của trí tuệ nhân tạo đều tác động trực tiếp đến sự phát triển bền vững và an ninh của đất nước. Vì vậy, ứng phó không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý mà cần sự tham gia của toàn xã hội, với người dân là trung tâm và chủ thể.

Để hiện thực hóa Nghị quyết 147, Thủ tướng chỉ đạo hàng loạt giải pháp. Trước hết là tăng cường tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức để người dân hiểu đúng, tránh hoang mang hoặc tin vào thông tin sai lệch. Ông yêu cầu nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện thể chế, hệ thống chính sách, pháp luật, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc điều hành ở các cấp, vừa toàn diện vừa chuyên sâu.

Cùng với đó, là vai trò của khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, mạng lưới cảm biến để xây dựng hệ thống cảnh báo sớm, mô hình hóa rủi ro và dự báo xu hướng được coi là nhiệm vụ cấp thiết. Việc phát triển cơ sở dữ liệu thống nhất về an ninh phi truyền thống sẽ là nền tảng để nâng cao năng lực cảnh báo và khả năng phản ứng nhanh.

Thủ tướng và các đại biểu xem mô hình quy hoạch tổng thể sân bay Gia Bình. Ảnh: VGP.

Thủ tướng cũng yêu cầu tập trung đào tạo chuyên gia, trang bị công nghệ hiện đại, củng cố hạ tầng thông tin, y tế, môi trường, quốc phòng ,an ninh. Phát triển nền kinh tế xanh, bền vững, có khả năng chống chịu trước các cú sốc từ môi trường và xã hội được xem là định hướng chiến lược lâu dài.

Để huy động nguồn lực, Thủ tướng nhấn mạnh cần phát huy hợp tác công - tư, thu hút doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và đối tác quốc tế cùng tham gia. Ông cũng chỉ đạo, đổi mới tư duy đối ngoại trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống, tăng vai trò Việt Nam tại các diễn đàn khu vực và toàn cầu, chủ động tham gia giải quyết những vấn đề xuyên biên giới.

Trong triển khai, Chính phủ sẽ xây dựng kế hoạch phù hợp từng giai đoạn, cụ thể hóa các kịch bản ứng phó, chuẩn bị lực lượng dự bị sẵn sàng tham gia xử lý tình huống. Ông cũng giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương thường xuyên tổng kết, bám sát thực tiễn để tham mưu Chính phủ điều chỉnh, bổ sung chiến lược khi cần. 

Bảo Thắng