Việt Nam gửi Báo cáo Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu tới UNFCCC

Việt Nam là một trong 65 quốc gia đã nộp Báo cáo tới Ban Thư ký Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) đến thời điểm hiện tại.

Báo cáo Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (cập nhật) tới thể hiện những bước tiến quan trọng của Việt Nam, không chỉ trong việc thực hiện nghĩa vụ quốc tế mà còn bao gồm những nỗ lực tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động ngày càng khắc nghiệt của khí hậu.

Định hướng chi tiết các nhiệm vụ, giải pháp

Ngày 19/11/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (cập nhật) tại Quyết định số 1422/QĐ-TTg. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường trước đây) đã chủ trì hoàn thiện Báo cáo kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu cập nhật (Báo cáo NAP cập nhật), gửi Ban Thư ký Công ước.

Đây là nghĩa vụ của nước thành viên UNFCCC và cho đến nay, Việt Nam cùng với 64 quốc gia khác đã nộp Báo cáo cho Ban Thư ký Công ước. Tất cả các báo cáo được đăng tải công khai trên trang thông tin điện tử về Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu của Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu tại địa chỉ: napcentral.org/submitted-NAPs.

Báo cáo NAP cập nhật năm 2025 phản ánh những nỗ lực của Việt Nam trong việc tăng cường khả năng chống chịu khí hậu, đồng thời, hướng tới thúc đẩy hợp tác quốc tế và huy động nguồn lực cho các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam.

Báo cáo nêu rõ, Việt Nam là quốc gia dễ bị tổn thương do tác động của biến đổi khí hậu. Với vị trí địa lý đặc biệt, đất nước trải dài theo bờ biển cùng với hàng ngàn đảo lớn, nhỏ ven bờ biển. Lãnh thổ đất liền Việt Nam có phần lớn diện tích là đồi núi, phần còn lại là đồng bằng phù sa, trong đó hai đồng bằng lớn có mật độ dân số dày đặc và rất dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Biến đổi khí hậu đã tác động tiêu cực đến các ngành, lĩnh vực, các địa phương tại Việt Nam và là nguy cơ hiện hữu đối với mục tiêu phát triển bền vững, xóa đói giảm nghèo của đất nước. Điều này đòi hỏi cần có các hành động để kịp thời giảm nhẹ thiệt hại và tăng cường công tác quản lý rủi ro khí hậu, phòng chống thiên tai.

Việt Nam đã xây dựng Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu (NAP) giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 và được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 1055/QĐ-TTg ngày 20/7/2020. Sau quá trình triển khai thực hiện, Việt Nam tiếp tục cập nhật Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 và đã được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 19/11/2024 tại Quyết định số 1422/QĐ-TTg. Việc triển khai thực hiện Kế hoạch nhằm giảm thiểu mức độ dễ bị tổn thương và rủi ro trước những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Thực hiện trách nhiệm của quốc gia tham gia Thỏa thuận Paris, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, các chuyên gia và đối tác quốc tế xây dựng Báo cáo NAP cập nhật năm 2025.

Trong phần mở đầu, báo cáo giới thiệu khái quát bối cảnh quốc gia, cơ sở pháp lý cũng như phương pháp xây dựng kế hoạch. Phần tiếp theo tập trung vào việc mô tả chi tiết biến đổi khí hậu tại Việt Nam. Số liệu quan trắc cho thấy, nhiệt độ trung bình đã tăng nhanh hơn so với mức trung bình toàn cầu, lượng mưa thất thường, các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra dồn dập và khó lường.

Điểm nhấn quan trọng của báo cáo là phần đánh giá thành quả và hạn chế trong công tác thích ứng với biến đổi khí hậu. Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc hoàn thiện hệ thống chính sách, triển khai rộng rãi nhiều chương trình ứng phó thiên tai, mở rộng hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức cộng đồng. Báo cáo cũng chỉ ra một số hạn chế, tồn tại như: thể chế pháp luật vẫn cần tiếp tục cập nhật để phù hợp với bối cảnh mới; nguồn lực tài chính còn hạn hẹp; khoa học công nghệ, nhất là trong dự báo và cảnh báo sớm, chưa đáp ứng được yêu cầu; vai trò tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp vẫn chưa được phát huy đầy đủ.

Báo cáo cũng trình bày về Kế hoạch quốc gia thích ứng với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (cập nhật), với mục tiêu tổng quát là giảm thiểu rủi ro và tổn thất do biến đổi khí hậu gây ra, đồng thời nâng cao năng lực chống chịu của hệ thống tự nhiên, kinh tế và xã hội. Mục tiêu này đi kèm tầm nhìn thích ứng với biến đổi khí hậu trở thành một phần không thể tách rời trong mọi chiến lược và kế hoạch phát triển của quốc gia.

Thách thức về nguồn lực và nhu cầu hỗ trợ quốc tế

Theo tính toán, trong giai đoạn 2021 - 2030, Việt Nam cần khoảng 55 - 92 tỷ USD để thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ thích ứng biến đổi khí hậu. Con số này tương đương 3 - 5% GDP năm 2020.

Trong bối cảnh ngân sách nhà nước chỉ có thể đáp ứng một phần nhỏ, Việt Nam dự kiến mỗi năm phải huy động thêm từ 2,7 đến hơn 6 tỷ USD từ nguồn vốn ngoài ngân sách. Đây là một thách thức lớn, cho thấy sự cần thiết của hợp tác quốc tế cả về tài chính, công nghệ và nâng cao năng lực.

Trong nhiều năm qua, dù là quốc gia còn hạn chế về nguồn lực, Việt Nam luôn quyết tâm ứng phó với biến đổi khí hậu. Những nỗ lực này thể hiện ở việc hoàn thiện hệ thống chính sách, thúc đẩy truyền thông và giáo dục, tăng cường hợp tác quốc tế, cũng như thực hiện nghiêm túc các cam kết trong Thỏa thuận Paris.

Việc gửi Báo cáo NAP cập nhật cho Liên hợp quốc không chỉ là một thủ tục, mà là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm quốc gia, cho tầm nhìn dài hạn và khát vọng phát triển xanh, bền vững. Nó cũng gửi đi thông điệp rằng, trong cuộc chiến toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam không đứng ngoài cuộc, mà sẵn sàng góp sức, đồng thời mong muốn được chung tay, chia sẻ nguồn lực và tri thức với cộng đồng quốc tế.

Khánh Ly