Bộ Y tế lý giải nguyên nhân cần tăng thuế thuốc lá

Theo Bộ Y tế, tăng thuế thuốc lá là một biện pháp quan trọng nhằm giảm tỉ lệ hút thuốc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tổn thất kinh tế do bệnh tật.

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá ở Việt Nam

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra mỗi năm là 1.400 tỉ đô la Mỹ. Còn tại Việt Nam, theo ước tính sơ bộ của Hội Kinh tế Y tế Việt Nam năm 2022, tổng chi phí liên quan đến khám chữa bệnh, ốm đau và tử vong sớm do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108.000 tỉ đồng một năm (tương đương 1,14% GDP năm 2022). Con số này lớn hơn gấp 5 lần so với đóng góp của nguồn thu thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia.

Thông tin trên được đưa ra tại buổi tập huấn nâng cao năng lực truyền thông do Bộ Thông tin và Truyền thông phối hợp Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế tổ chức.

Trước những tác động vô cùng lớn của thuốc lá với sức khỏe và kinh tế, Ths.Bs. Phan Thị Hải, Phó giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) đề xuất: "Chúng ta phải tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá ở Việt Nam, xây dựng mức thuế đủ cao, liên tục mới có ý nghĩa giảm dần đều việc sử dụng thuốc lá".

Theo bà Hải, từ năm 2019 đến nay (Theo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt) hiện nay Việt Nam đang áp dụng tính thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) theo tỉ lệ là 75% và giá tính thuế là giá xuất xưởng.

Tăng thuế thuốc lá ở mức cao đủ để giảm tiêu dùng

BS Hải dẫn chứng: "Giá một bao thuốc nhãn phổ biến nhất ở Việt Nam chỉ vào khoảng 0,9 USD/bao, giá thuốc lá ở Việt Nam đứng thứ 15, gần thấp nhất, trong số 19 nước trong khu vực Tây Thái Bình Dương. Với mức giá bán lẻ thấp như vậy, thuốc lá rất dễ tiếp cận với người có thu nhập thấp, trẻ em và trẻ vị thành niên.

Đặc biệt, tỉ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ (bao gồm tiêu thụ đặc biệt và giá trị gia tăng) chỉ chiếm trong khoảng từ 36,7-38,8%. Tỉ lệ này thấp hơn nhiều so với trung bình của các quốc gia có thu nhập trung bình (59%), thấp hơn đa số các nước ASEAN (Thái Lan 81,3%, Indonesia 63,5%, Singapore 67,5%, Malaysia 51,6%).

Cùng quan điểm trên, Ths.Bs Nguyễn Tuấn Lâm, Chuyên gia phòng chống tác hại thuốc lá của WHO cũng cho rằng, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt ở mức cao đối với thuốc lá là vô cùng cần thiết. Tăng thuế thuốc lá ở mức cao đủ để giảm tiêu dùng được thực hiện càng sớm sẽ giúp cứu sống nhiều người, giảm tổn thất kinh tế, xã hội.

Để đạt được hiệu quả giảm tiêu dùng thuốc lá, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo cần: Bổ sung thuế tuyệt đối (để chuyển sang hệ thống thuế hỗn hợp) với mức đủ lớn và tăng thuế theo một lộ trình đều đặn để giá thuốc lá theo kịp mức tăng thu nhập và dần hướng tới mức thuế tối ưu là chiếm 75% giá bán lẻ để góp phần đạt mục tiêu giảm tỉ lệ sử dụng thuốc lá.

Việt Anh